Dünya genelinde ve ülkemizde etkisini sürdürmekte olan Covid - 19 salgını sürecinde Veteriner Hekimliği hizmetleri açısından bir takım tespitlerimiz olmuştur. Bu salgın sürecinde olabildiğince acil müdahale edilerek çözülmesi gereken konular hakkında yetkililere ulaşılarak bilgilendirmeler yapılmış, düzenlemeler talep edilmiştir.
Bunlardan en önemlisi İçişleri Bakanlığınca yayımlanan ilk sokağa çıkma yasağı genelgesine Veteriner Hekimliği hizmetlerinin dahil edilmemesine ilişkin yanlışın düzeltilerek sağlık hizmetleri kapsamında değerlendirilmesi gereken Veteriner Hekimliği hizmetlerinin de muafiyetler kısmına alınması olmuştur.
Ancak bu örnekte de olduğu gibi ülkemizde sahipli ve sahipsiz evcil hayvanlar olmak üzere, tüm sektörlerde verilen Veteriner Hekimliği hizmetlerini bütüncül değerlendiren bir yapı bulunmamaktadır. Bu konuda yetkililere çağrımızı bir kez de Bilimsel Derneklerimizin de desteği ile iletiyoruz.
Covid 19 salgını göstermiştir ki küreselleşen dünyamızda bu ve benzeri salgınların tekrarı artık kaçınılmazdır. Genel anlamda salgın hastalıkların çıkış noktası itibariyle zoonoz olduğu da dikkate alındığında önümüzdeki süreci doğru yönetmek amacıyla Veteriner Hekimliği hizmetlerine ilişkin önerilerimizi kamuoyu ile paylaşma ihtiyacı doğmuştur.
- Öncelikle Veteriner Hekimliği hizmetlerinin hangi sektör olursa olsun (hayvan sağlığı, hayvansal gıda güvenliği vb.) halk sağlığından ayrı olamayacağı kabul edilmeli ve kamu kurumlarının teşkilat yapılanmalarında bu husus temel alınarak düzenlemeler yapılmalıdır.
- Sahipli hayvan popülasyonunun kayıt altına alma çalışmaları bir an evvel başlatılmalı ve en kısa sürede ile tamamlanmalıdır. Böylelikle bilinçli hayvan sahiplerinin Covid 19 salgınında olduğu gibi mağdur olmaları ya da bilinçsiz hayvan sahipleri yüzünden sokağa terk edilerek hayvanların mağdur olmaları önlenmelidir.
- Sahipsiz hayvan nüfusunun belirlenmesi ve kontrolü çalışmalarında ilgili Bakanlık, Üniversiteler, Belediyeler ve Yerel Hayvan Koruma Görevlilerinin koordinasyonu güçlendirilmelidir. Sahipsiz hayvanların bakım ve beslenmelerine yönelik çalışmaların birden fazla kurumun eliyle yapılmaya çalışılması, aynı bölgelerdeki hayvanların fazlaca beslenmesine daha doğrusu bazı bölgelerde dengesiz beslemeler yapılmasına neden olmuştur. Oysa gönüllülerin ve Belediyelerin koordinasyonu ve olanaklarının artırılması ile pek çok kurum tarafından kamu olanaklarının israfına yol açacak çalışmaların yapılması riski de ortadan kalkacaktır.
- Geçici Hayvan Bakımevlerinin işleyişi ve statüsü verilen hayvan sağlığı ve halk sağlığı hizmetleri dikkate alınarak yeniden düzenlenmelidir. Geçici Hayvan Bakımevlerinde yapılan ameliyatların çoğu, bakımevlerindeki koşulların uygun olmaması ve personel sayısının yeterli olmamasından dolayı mecburen askıya alınmıştır. Salgında alınması gereken önlemlerin alınabildiği, çalışan personelin ve halk sağlığının korunarak, insansağlığında olduğu gibi tam donanımlı hastane olanaklarına sahip merkezlere ihtiyaç olduğu bir kez daha bu salgınla görülmüştür. Bu kapsamda Geçici Hayvan Bakımevlerinin statü ve sınıflandırmalarının yapılacağı düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.
- Serbest çalışan Veteriner Hekim meslektaşlarımızın, Hayvan Hastanelerinin ve Veteriner Kliniklerinin de dahil edildiği bir Aile Hekimliği sistemi de insan sağlığında olduğu gibi hayvan sağlığı için Veteriner Hizmetleri açısından da kamu eliyle acilen düzenlenmelidir.
- Veteriner Fakültelerimiz de aynı kapsamda hayvan sağlığı ve zoonoz hastalıklarla mücadelede önemli yere sahiptir. Ancak Fakültelerimizde de öğrencilerin uzaktan eğitime geçmesi nedeni ile uygulamalı eğitim alamamalarının yanında, klinik bilimlere verdikleri destek de eksik kalmıştır. Dolayısıyla özellikle klinik bilimler olmak üzere Fakültelerimizdeki Öğretim Elemanı ve teknik personel kadrolarının artırılmasında fayda olacağı unutulmamalıdır.
- Bu süreçte Hayvanları Koruma Kanununun da yürütücüsü olan Tarım ve Orman Bakanlığında yeterli sayıda Veteriner Hekim personelin olmaması da hali hazırda görev yapan meslektaşlarımızın üzerindeki iş yoğunluğunun artmasına ve sağlıklarının risk altına girmesine neden olmuştur.
- Bu ve benzeri salgınlarda tüm hayvan hareketlerinin kontrolü, yaban hayatına müdahalelerin yönetimi, sahipli ve sahipsiz hayvan popülasyonlarının kontrol altında tutulması ve yönetimi her zamankinden daha önemlidir. Covid 19 salgını bunun altını bir kez daha çizmiştir.
- Bu konuda çok önemli bir husus da Veteriner Hekimliğinde uzmanlık konusundaki eksikliklerin bir an önce giderilerek, ihtiyaç duyulan uzmanlık eğitimlerinin hakkıyla ve en azından gelişmiş ülkelerdeki örneklerine uygun şekilde yapılarak uzman veteriner hekimlerin yetiştirilmesi ve ülkeye hizmetlerinden yararlanılmasının gerekliliğidir.
Dolayısıyla ülkemizde;
- Büyükşehir Belediyelerinde Veteriner İşleri Daire Başkanlıklarının oluşturulması, il ve ilçe belediyelerinde Veteriner İşleri Müdürlüklerinin oluşturulması, ilçe belediyeleri için Veteriner Hekim istihdamının zorunlu olması
- Tarım ve Orman Bakanlığında Veteriner Hizmetlerinin tüm hayvan türleri dahil edilerek tek bir Genel Müdürlük çerçevesinde yapılandırılması
- Veteriner Fakültelerinin yenilerinin açılması yerine mevcut fakültelerdeki altyapının iyileştirilmesi ve yeterli sayıda Öğretim Elemanı, teknik ve yardımcı personel atamalarının yapılması
- Sağlık Bakanlığının tüm faaliyetlerinde mesleki ayrımcılık yapmaksızın halk sağlığının korunmasına yönelik çalışmaları Tek Sağlık bilinci ile yürütmesi gerekmektedir.
