Tarım ve Orman Bakanlığı Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Tescil Komitesinin 20.12.2019 tarihli Kararı 10 Eylül 2020 tarih ve 31240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Toplam 14 maddeden oluşan kararın 1.maddesinde;
“1- Tescil başvurusu yapılmış olan ‘Akbay’ yumurtacı hibritinin Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü adına tescili uygun görülmüştür.”
Bunu takip eden 2. maddesinde;
2- Tescil başvurusu yapılmış olan ‘Anadolu-T’ etlik tavuk hattının Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü adına tescili uygun görülmüştür.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu sayımızda, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Tarafından geliştirilen yumurtacı hibrit “AKBAY” ile ilgili bilgilere yer vereceğim. Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü’ne etlik tavuk hattı “Anadolu-T” ile ilgili bilgileri gelecek sayıda sizlere iletmeyi planladım.
Söz konusu tescil kararları üzerine Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Müdürü Sayın Dr. Serdar Kamanlı ile birkaç telefon görüşmesi yaptım. Önce bu projede çalışıp, piyasadaki diğer benzerleriyle rekabet edebilecek tescilli bir yumurtacı hibrit hattı ortaya çıkarmayı başaranların tümüne takdir ve tebriklerimi ifade ettim. Tescil aşamasına gelene kadar “Akbay” yumurtacı hibritle ilgili yapılan çalışmalar hakkında okuyucularımın ilgisini çekeceğini düşündüğüm bilgileri ilk elden derledim ve aşağıda sizlere sundum.
Kuruluşundan bu yana Tavukçuluk Araştırma Enstitüsünde yapılan ıslah çalışmaları sonucunda pek çok hibrit ve ebeveyn geliştirilmiştir. Bugün itibarıyla 4 adet tescil edilmiş hibritin üretimine devam edilmektedir. Bunların ikisi kahverengi yumurtacı (Ankara Tavukçuluk Araştırma Kahverengisi- Siyah ATAK-S ve Ankara tavukçuluk araştırma Kahverengisi ATAK), diğer ikisi ise beyaz yumurtacı (Ankara Tavukçuluk Araştırma Beyazı, ATABEY ve Yeni tescil edilen AKBAY) dır.
Ticari yumurta tavukçuluğunda sadece dişiler üretimde kullanıldığından dolayı günlük yaştaki civcivlerde kolayca cinsiyet ayrımı yapabilmek çok önemlidir. Beyaz yumurtacılarda renge göre cinsiyet ayrımı yapılamadığından kanat tüylenme hızına göre yapılması gerekmektedir. Mevcut ATABEY hibriti yüksek verimli olmasına rağmen günlük yaşta cinsiyet ayrımı yapılamaması ticari açıdan dezavantaj yaratmaktadır. Bundan dolayı Enstitü yönetimi günlük yaşta cinsiyet ayrımı yapılabilecek hibrit geliştirme çalışmalarına hız vermiştir. Bu konuda ilk adım 2010 yılında atılmıştır. Bu çalışmanın sonucu olarak AKBAY günlük yaşta cinsiyet ayrımı yapılabilme özelliğine sahip olmuştur.
Projenin 1995 yılında Bakanlığa teklifi, ikna ve kabulünün sağlanması aşamalarında Prof. Dr. Rüveyde AKBAY’a destek veren Prof. Dr. Orhan DÜZGÜNEŞ ve Prof.Dr. Tahsin KESİCİ hocaların gayretlerini burada anmak vefa borcumuzdur (Prof. Dr. Rüveyde AKBAY).
Proje yaklaşık 25 yıllık bir çalışma sürecinde tescil aşamasına gelmiştir Bu süreçte projede çalışanlardan ayrılanlar olduğu gibi çalışan tüm enstitü personelinin katkıları olmuştur. Proje lideri Enstitü Islah Bölüm Başkanı Dr. Hüseyin GÖGER’dir. Proje araştırıcıları ise; Prof. Dr. Numan AKMAN, Şahnur E. DEMİRTAŞ, Şermin YURTOĞULLARI, Semih KOÇANAOĞULLARI, Hüseyin AYGÖREN, Ahmet Nuri TAŞDEMİR, Ulvi Erkin ŞENKAL, Birhan BOYALI’dır.
Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Serdar KAMANLI yeni hibrite isim konması konusunda şunları söylemiştir. “Bilimsel Tavukçuluk Derneği Türkiye Şube Başkanı Prof. Dr. Rüveyde AKBAY hocanın uluslararası bilimsel çevrelerde kurduğu önemli ilişki ve diyaloglar şu an Enstitüde mevcut olan hatların temininde çok büyük rol oynamıştır. Halen de gerekli olan ve yardımına ihtiyaç duyulan tüm konularda Enstitünün yanında yer almakta, katkısını esirgememektedir. Enstitüye ve tavukçuluk sektörüne pek çok katkısı olan Rüveyde hocayı bir nebze onore edebilmek için yeni geliştirilen beyaz yumurtacı hibrite hocamızın soy ismi olan AKBAY ismini vermeyi uygun bulduk. Teklifimizin bağlı olduğumuz Tarımsal araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nün de onaylaması üzerine AKBAY ismiyle tescil başvurusu yapılmıştır.”
Yeni yumurtacı ticari hibrit AKBAY’a ait teknik detaylar aşağıdadır.
Enstitü geliştirmiş olduğu hibrit ve ebeveynlerin piyasaya satışını da yapmaktadır. Yıllara göre değişmekle birlikte her yıl 100-120 bin civarı ebeveyn satışı olmaktadır. İthal ebeveyn civciv sayısına oranlandığında yaklaşık % 12-15 oranlarında ithalattan tasarruf edildiğini söylemek mümkündür.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne ve projede emeği geçen herkese şükranlarımı sunarken, AKBAY’’ın rekabette başarılı, Ülkemize ve tavukçuluk sektörüne hayırlı olmasını dilerim.
